استادیار، گروه روان شناسی و علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خاتم، تهران، ایران ، a.khodabakhshid@khatam.ac.ir
چکیده: (4289 مشاهده)
مقدمه: خانواده نهادی اجتماعی است که اختلال در هر عضو، کل آن را مختل می سازد. وجود کودک معلول آسیب های روان شناختی و اجتماعی جبران ناپذیری را بر پیکره خانواده وارد می کند و مادر به مثابه مراقب اصلی به دلیل تعامل مستمر با فرزندش بیشترین آسیب را متحمل می شود. این پژوهش به واکاوی تجارب مادران در مراقبت از فرزند معلولشان پرداخته است. روش: نوع پژوهش کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی می باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت هدفمند و در سال 1397 انجام شد. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. شرکت کنندگان در این پژوهش مادران دارای فرزند معلول بودند که فرزندشان در اداره بهزیستی شهرستان رودبار استان گیلان پرونده داشتند. شرکت کنندگان در پژوهش از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها با مصاحبه با 18 مادر به اشباع رسید. تجزیه و تحلیل داده ها بر پایه روش هفت مرحله ای کلایزی انجام شد. یافته ها: نتایج بررسی ها نشان داد تجربه های مادران شرکت کننده در پژوهش را می توان در قالب چهار مضمون اصلی شامل "احساسات ، واکنش های منفی و عجز مادران"، "نگرانی از آینده فرزند "، "انگ جامعه" و " رنج و دغدغه مادران از نبود حمایتهای تخصصی و مالی " طبقه بندی کرد. درون مایه یا اصلی ترین مفهوم " زندگی جانکاه و فرسودگی روانی مادر " به دست آمد. نتیجه گیری: مادران این کودکان از کمبودهای شدید حمایتی در جامعه و احساسات منفی و ناتوانی رنج می برند. این فشارهای روان شناختی و مراقبتی زمانی بیشتر می شود که مادر ساکن مناطق کوچکتر یا کمتر توسعه یافته باشد . به همین دلیل، کمبود امکانات بیشتر به چشم می خورد .به نظر می رسد که، شرکت در کلاس های روانی آموزشی و آگاهی افزایی به رشد فردی مادران جهت رویارویی با استرس زندگی یاری می رساند. همچنین، کاهش فشارهای مراقبتی بدون در نظر گرفتن بسترسازی فرهنگی و بهره گیری از منابع خدماتی و حمایتی امکان پذیر نمی باشد.
