مقدمه: اختلال بینظمی خلق اخلالگر یک اختلال جدید با چالشهای متعدد در زمینه تشخیص و درمان میباشد. از همینرو به کار بستن درمانهای استاندارد در زمینه تحریکپذیری برای بدست آوردن تلویحات درمانی در این اختلال ضرورت مییابد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر آموزش والدین بر تنظیم هیجان و تحریکپذیری دانشآموزان دارای اختلال بینظمی خلق اخلالگر بود.
روش: روش تحقیق پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون با پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول استان آذربایجان شرقی در سالتحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بود. نمونه پژوهش ۳۰ دانش آموز دارای اختلال بینظمی خلق اخلالگر بود که از طریق ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮی ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﻏﯿﺮﺗﺼﺎدﻓﯽ انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از شاخص واکنش پذیری عاطفی استرینگاریس و همکاران ]۲۰۱۲[، پرسشنامه تنیظم هیجان گراس و جان ]۲۰۰۳[ و مصاحبه تشخیصی بر اساس DSM-۵ استفاده شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و با استفاده از نسخه‌ی ۱۸ بسته‌ی آماری برای علوم اجتماعی تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج : نتایج نشان داد رفتار درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر آموزش خانواده در کاهش تحریکپذیری و تنظیم هیجان دانش آموزان دارای اختلال بینظمی خلق اخلالگر به طور معناداری موثر بوده است (p<۰/۰۰۱). همچنین نتایج آزمون بنفرونی حاکی از ادامه دار بودن اثر آموزشی در دوره پیگیری بود (p>۰/۰۵).
نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر از کارایی درمان درمان شناختی رفتاری و پایداری آن در جهت کاهش تحریک پذیری و تنظیم هیجان دانشآموزان مبتلا به اختلال بینظمی خلق اخلالگر حمایت میکند. بنابرین استفاده از آن برای متخصصان حوزه درمان در زمینه اختلال بینظمی خلق اخلالگر توصیه میگردد.
