مقدمه: با توجه به اهمیت بسزای ماهیت چندبعدی محیط‌خانه در مطالعات رشد بخصوص رشد حرکتی کودکان؛ مطالعه حاضر تأثیر وضعیت اقتصادی – اجتماعی، میزان سابقه ورزشی و سطح فعالیت بدنی والدین بر سطح فراهم‌سازی حرکتی محیط خانه کودکان را موردبررسی قرار داده است.
روش: روش پژوهش با رویکرد مقطعی، از نوع توصیفی و به لحاظ نحوه گردآوری داده‌ها زمینه‌یابی بود که در سال ۱۴۰۰ انجام‌شده است. شرکت‌کنندگان شامل ۲۳۶ نفر از والدین (پدر و مادر) دارای کودکان ۱۸ تا ۴۲ ماهه بودند که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. والدین فعالیت‌های بدنی و ورزشی خود را برحسب سطح و سوابق رتبه‌بندی کردند؛ وضعیت اقتصادی-اجتماعی مطابق با سطح درآمد و میزان تحصیلات والدین ارزیابی شد. محیط خانه با استفاده از ترجمه فارسی سیاهه فراهم‌سازی محیط خانه برای رشد حرکتی (AHEMD) ارزیابی شدند.
نتایج : نتایج نشان داد که هیچ رابطه معناداری میان میزان سابقه ورزشی و سطح فعالیت بدنی پدران با نمرات فراهم‌سازهای حرکتی خانه وجود ندارد. درصورتی‌که این رابطه، با میزان سابقه ورزشی مادران معنادار بود (r=۰,۲۴,p<۰.۰۰۱)؛ و فراهم‌سازهای حرکتی با میزان سابقه ورزشی مادران تفاوت معناداری داشت (p<۰,۰۰۱، Effect size=۱۱% ). در ادامه یافته‌ها نشان داد، رابطه معناداری میان سطح فراهم‌سازهای حرکتی با سطح فعالیت بدنی مادران وجود دارد (Eta=۰,۲۱,p<۰.۰۵). به‌علاوه، تفاوت معناداری هم میان فراهم‌سازهای حرکتی خانه با سطح فعالیت بدنی مادران (p<۰.۰۵، Effect size=۱۱% ) وجود دارد. همچنین، شاخص‌های وضعیت اقتصادی-اجتماعی به میزان ۴۴% تأثیر معناداری بر وجود سطح فراهم‌سازهای حرکتی خانه بخصوص اسباب‌بازی‌های حرکتی درشت و ظریف داشت (P<۰,۰۰۱).
نتیجه‌گیری: تنها هرچه میزان سابقه ورزشی و سطح فعالیت بدنی مادران بالاتر باشد (بیش از دو سال) در کنار معیارهای وضعیت اقتصادی-اجتماعی در تهیه و تقویت فراهم‌سازهای حرکتی محیط خانه برای کودکان نافذ و تأثیرگذارتر است و در بین ابعاد مختلف فراهم‌سازهای حرکتی دو بُعد اسباب‌بازی‌های حرکتی درشت و ظریف شدیداً تحت تأثیر شرایط اقتصادی خانواده‌ها و همچنین سابقه ورزشی مادران می‌باشد.
