---

مقدمه: کودکان مبتلا به تالاسمی برای ادامه حیات به تزریق مکرر خون نیازمندند. دستیابی به راه وریدی جهت تزریق خون به این بیماران لازم است که رویه‌ای دردناک و اضطراب آور است. پژوهش حاضر نیز با هدف مقایسه اسپری سردکننده تبخیری با کرم املا در کاهش اضطراب کودکان مبتلا به تالاسمی انجام شد.

روش: پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی شده با طرح متقاطع بود. در تابستان و پائیز ۱۳۹۴ از بین کودکان ۶ تا ۱۲ ساله دارای پرونده در درمانگاه خون بیمارستان حضرت علی‌اصغر تهران ۴۰ کودک که معیارهای ورود به پژوهش را داشتند به روش در دسترس انتخاب شدند. پس از اندازه‌گیری سطح پایه اضطراب واحدهای مورد پژوهش به طور با روش بلوک بندی در دو گروه تخصیص تصادفی شدند. گروه اول در مراجعه بعد قبل از رگ‌گیری کرم املا و در مراجعه سوم قبل از رگ گیری اسپری سرد‌کننده برایشان استفاده شد. در گروه دیگر ترتیب مداخله‌ها برعکس بود. اضطراب کودکان به وسیله مقیاس آنالوگ بصری اضطراب مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. اضطراب قبل و بعد از رگ‌گیری در سه نوبت اندازه‌گیری شد. داده‌ها به وسیله آزمون‌های تی زوجی، تی مستقل، آنالیز واریانس، همبستگی پیرسون و آنالیز کوواریانس مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته‌ها: تفاوت کرم املا در کاهش اضطراب قبل و بعد از رگ‌گیری نسبت به اسپری سردکننده ۱/۹۴ واحد و با اندازه‌گیری پایه ۴/۸۶ بود. اختلاف اسپری سردکننده با اندازه‌گیری پایه ۲/۹۱ بود. اختلاف آماری معنی دار بین سه گروه در کاهش اضطراب وجود داشت. اسپری سرد‌کننده تبخیری نسبت به کرم املا اثر کاهش دهنده اضطراب کمتری داشت(p<۰/۰۵)، اما توانسته بود از مقدار پایه به میزان قابل توجهی اضطراب را کم کند(p<۰/۰۵).

نتیجه‌گیری: اسپری سرد‌کننده تبخیری می‌تواند به طور موثری اضطراب ناشی از رگ‌گیری را در کودکان مبتلا به تالاسمی کاهش دهد. با وجودی که اثر کاهش درد اسپری نسبت به کرم املا کمتر است اما می‌توان آنرا به بیمارانی که به لیدوکائین یا پروکائین حساسیت دارند یا به طور فوری باید رگ‌گیری از آنها انجام شود توصیه نمود.

---

شمار روز افزون تعداد کودکان مبتلا به بیماری های مزمن یک مسئله جهانی است. از مهمترین بیماری های مزمن کودکان می توان به سرطان اشاره کرد. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، تعداد کودکان مبتلا به سرطان بین ۵۰ تا ۲۰۰ مورد در هر یک میلیون کودک در سراسر جهان متفاوت است(۱). این در حالی است که میزان بروز سرطان های دوران کودکی در دختران و پسران ایرانی به ترتیب برابر با ۴۸-۱۱۲ و ۵۱-۱۴۱ مورد در هر یک میلیون نفر گزارش شده است(۲). سرطان با پیامدهای روانی و جسمی گوناگونی هم برای کودک و هم خانواده اش همراه است. یکی از مهمترین مسائل و دغدغه های مربوط به کودکان مبتلا به سرطان، توجه به کیفیت زندگی و ارتقای آن است(۳). از مهمترین و موثرترین شیوه های ارتقای کیفیت زندگی، مراقبت تسکینی را می توان نام برد(۴).
مراقبت تسکینی در کودکان به علت مراحل رشد و تکاملی خاص هر دوره سنی منحصر بفرد می باشد. به این دلیل نیز سازمان جهانی بهداشت برای آن تعریف جداگانه ای بیان کرده است، مراقبت تسکینی در کودکان به معنی مراقبت کامل از جسم، روان، ذهن کودک و حمایت از خانواده وی می باشد(۵).
در ایران مشکل اصلی سیستم  درمانی – مراقبتی در خصوص مراقبت تسکینی از بیماران مبتلا به سرطان، عدم وجود ساختار و چارچوب مشخص برای اعضای گروه سلامت نظیر پرستاران می باشد (۷). در ایران مراقبت تسکینی مفهومی جدید می باشد و برنامه مدون و تنظیم شده ای برای این دسته از خدمات مطابق با نیازهای کنونی وجود ندارد(۸).
مراقبت تسکینی برای کودکان مبتلا به سرطان در ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. در حال حاضر تنها موسسه ای که به اجرای مراقبت تسکینی برای مدیریت درد کودکان مبتلا به سرطان می پردازد، موسسه محک است(۱۰).
با توجه به این که در کشورمان شاهد عدم استقرار یک سیستم مراقبت تسکین دهنده برای کودکان هستیم و از آنجایی که آمار کودکان مبتلا به سرطان رو به افزایش است،  استقرار نظام مراقبت تسکینی برای کودکان مبتلا به سرطان به عنوان یک نیاز مبرم و  قابل لمس است