مقدمه: قلدری پدیدهای بسیار شایع است و برای افراد درگیر در آن عواقب روانشناختی شدیدی به بار میآورد. قلدری ممکن است آغاز اختلال شخصیت ضداجتماعی و رفتارهای خشن در نوجوان و بزرگسال باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه پیشگیری از قلدری الویس (Olweus) بر روابط با همتایان و رفتارهای قلدری کودکان قلدر مدارس ابتدایی شهر یزد بود.
روش: پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون/ پس آزمون / پیگیری با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری را تمامی دانشآموزان پسر قلدر مدارس ابتدایی شهر یزد در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ تشکیل میدهد. روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای بود که در طی دو مرحله صورت گرفت و ۳۷ دانش آموز قلدر انتخاب و در قالب دو گروه آزمایش (۱۸ نفر) و کنترل (۱۹ نفر) به شکل تصادفی قرار داده شدند. گروه آزمایش برنامه آموزشی پیشگیری از قلدری الویس را طی ۱۵ جلسه ۹۰ دقیقه ای (هفتهای ۲ جلسه) دریافت کرد. برای گروه کنترل مداخله ای صورت نگرفت. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه تجدیدنظر شده قلدر/ قربانی الویس (Olweus)، مقیاس سنجش روابط همتایان ریجبی و اسلی (Rigby and Slee) و روش جامعهسنجی داج و همکاران (Dodge et al) استفاده شد.
یافتهها: نتایج تحلیل واریانس مختلط نشان داد برنامه آموزشی پیشگیری الویس بهطورمعناداری روابط با همتایان (۰/۰۵p<) کودکان قلدر را افزایش (۰/۰۵p<) و رفتارهای قلدری این کودکان را کاهش داده است (۰۵/۰p<) و این تاثیر برای هر دو متغیر روابط با همتایان (۰۵/۰p<) و رفتارهای قلدرانه (۰/۰۵p<) تا مرحله پیگیری پایدار بوده است.
نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از برنامه پیشگیری از قلدری مبتنی بر دیدگاه الویس (OBPP) میتواند یکی از برنامههای اثربخش و کارآمد بر روابط کودکان قلدر با همتایان و رفتارهای قلدری آنها باشد.