مقدمه: عملکرد تحصیلی یک مفهوم چند بعدی است و به گونه ای به بهره هوشی، فراشناخت و تفکر نقادانه مربوط است. لذا پژوهش حاضربا هدف تعیین رابطه بهره هوشی با عملکرد تحصیلی و میانجیگری تفکر نقادانه انجام شد.
روش: پژوهش حاضر یک مطالعه از نوع همبستگی می باشدو جامعه آماری آن را کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه شهر خرم دره در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ تشکیل داد. از این میان ۳۰۰ نفربه روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از: ماتریس های پیش رونده ریون ، پرسشنامه تفکر نقادانه و شاخص معدل تحصیلی استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای spss نسخه۱۸ و Amos نسخه ۲۰تحلیل شد.
یافته ها: درالگوی معادلات ساختاری، روابط بین متغیرهای مذکور، از برازش قابل قبولی برخوردار بودو تمامی فرضیه های پژوهش مورد تایید قرار گرفتند. به عبارت بهتر همبستگی بهره هوشی با تفکرنقادانه ، همبستگی بهره هوشی با عملکرد تحصیلی و همبستگی تفکر نقادانه باعملکرد تحصیلی مثبت و معنی دار بود.
نتیجه گیری: بهره هوشی هم به صورت مستقیم و هم بصورت غیر مستقیم از طریق تفکر نقادانه با عملکرد تحصیلی همبستگی دارد. یعنی با مهارت تفکر نقادانه می توان نتیجه مطلوبی از عملکرد تحصیلی گرفت، زیرا استفاده از تفکر نقادانه، موجب رشد معنادار یادگیری در دانش آموزان می شود. لذا پیشنهاد می شود ، مهارت تفکر نقادانه ، بعنوان یک واحد درسی تعریف شود تا ضمن تقویت عملکرد تحصیلی دانش آموزان ، زمینه پذیرش همراه با نقد آراء و نظرات دیگران برای آنها فراهم گردد .
